De onderste steen boven!
Met een heuse Schoolplein Safari voor leerlingen van 6 basisscholen werd door wethouder Bijman van de gemeente Koggenland de eerste Koggenlandse Schooldag van de duurzaamheid afgetrapt. Met een vooraf opgenomen film liet hij de leerlingen kennis maken met de Junior Global Goals, die vormgegeven zijn in een schijf van 7: ‘Gezond&Happy, Beter Benutten, Schone Energie, Schone Natuur, Gezonde Bron, Alles Rond, Goed met Geld’.
Daarna brachten de leerlingen de biodiversiteit van het schoolplein in kaart, deden ze onderzoek naar wat er nog groener kan op het schoolplein en maakten hier een ontwerp van. Het beste ontwerp van het gedroomde groene schoolplein wordt beloond met een leuke prijs. Binnenkort wordt de prijswinnende school bekend gemaakt.
Junior Global Goals
In de week na de kick-off gonsde het in en rond de scholen van de spetterende activiteiten, leerlingen werkten met de Junior Global Goals en leerden van alles over duurzaamheid en hoe zij zelf een bijdrage kunnen leveren aan een schonere wereld. Wat komt er bijvoorbeeld kijken bij het maken van een t-shirt, is het dak van de school geschikt voor zonne-panelen, hoe groen kun je de omgeving maken en wat draagt dit bij aan je gezondheid en de natuur, hoe maak je water schoon en voor wie is dit belangrijk? Weerman Reinier van den Berg nam de leerlingen in een film mee op reis in het heelal, om de aarde vanuit daar te bekijken en te zien wat duurzaamheid vanuit hun eigen huis kan betekenen voor de aarde.
Schooldag van de duurzaamheid 2021-2022
Als school ook meedoen met de Schooldag van de duurzaamheid? MAK Blokweer organiseert samen met de stichting Schooldag van de duurzaamheid deze leerzame en leuke activiteitenweek komend schooljaar in de gemeente Hoorn en de gemeente Medemblik. Scholen uit deze gemeenten kunnen voor meer informatie en aanmelden contact opnemen met onze afdeling educatie nme.projecten@mak-blokweer.nl.
West-Friezen, land en water!
Kennis maken met de nieuwe tentoonstelling? Bekijk hier de video!
Kruip in de huid van monniken, archeologen en pioniers uit lang vervlogen tijden en ontdek hoe het landschap van West-Friesland is ontstaan. De ooit zo woeste natuur van West-Friesland, in een steeds veranderende verhouding met het omringende water, is in de loop der eeuwen getemd. De mens heeft het in een cultuurlandschap veranderd. In natuurpark Blokweer wordt iets van de wilde en vrije diversiteit van vroeger weer tot leven gewekt. Op de nieuwe tentoonstelling 'West-Friezen, land en water' ontdek je als bezoeker een doorsnede van de huidige stand van het landschap van West-Friesland, en de Blokweer in het bijzonder: welke soorten komen hier voor, en hoe blijft al dit leven met elkaar in balans? Minstens zo veel aandacht is er voor het ontstaan van het landschap met zijn kenmerkende kreekrug en kadettenland, de mensen die er leefden, en hoe het landschap er in de toekomst misschien uit zal zien.
Interactief en inspirerend
Beleef bij een grote animiatie de rol van waterbeheerder - in West-Friesland het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, dat zorgt voor veilig, schoon en voldoende water - waarbij je als bezoeker vanaf het jaar 1000 tot nu zelf de polder droogmaalt . Of luister naar de verhalen van de bewoners uit de prehistorie en het middeleeuwse West-Friesland, leer over hun ambachten en hoor een hilarisch kloosterverhaal. Maak daarna kennis met ideeën over de toekomst, neem plaats aan een tafel gemaakt van afval, gemaakt door leerlingen design en ontwerp van het Atlas College SG Newton en laat je inspireren!
Mollengang en Nachtsafari
Kleine bezoekertjes kunnen hun hart ophalen in de vernieuwde mollengang die is verrijkt met een heuse Nachtsafari! Al kruipend beleven zij het dierenleven onder de grond en in de nacht.
Samenwerking
De nieuwe tentoonstelling - concept en ontwerp: Rozemond Tentoonstellingen - heeft MAK Blokweer enkel en alleen kunnen realiseren met de niet aflatende inzet van onze technische vrijwilligers en een aantal onmisbare fondsen en sponsors. Ook de samenwerking met regionale organisaties - Archeologie West-Friesland, Clean2Anywhere, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Het Stoommachine museum, Zuiderzeemuseum, de Boerderijenstichting, Recreatieschap West-Friesland en de beeldbanken van West-Fries archief, Vereniging Oud Hoorn, Nationaal Archief en Noord-Hollands Archief- is onmisbaar geweest. Zij stelden informatie, beeldmateriaal en historische objecten beschikbaar.
Veel dank aan onze sponsors en fondsen:
Ooms Bouw & Ontwikkeling, die een ware reddende engel in nood was door de benodigde verlichting te sponsoren. De gemeente Hoorn, die zowel financieel als in natura heeft bijgedragen aan de noodzakelijke (gebouw) technische aanpassingen. Stichting Zabawas , Fonds NME , Stichting Het Glaswerk , Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en het Prins Bernhard Cultuurfonds voor hun financiële bijdrage, meedenken en hun flexibiliteit in dit bizarre jaar waarin alles onzeker is. De Toekomstgroep, Het Schilderpaleis en GP Groot voor hun ondersteuning in natura bij het schilderwerk en sloopwerk. Rabobank Clubsupport maakte de extra materialen voor de Nachtsafari mogelijk en Voor een mooie stad zorgde voor de vindbaarheid van het project via hun mediakanalen. Andere Koek Producties maakte het promotiefilmpje, zodat publiek online kennis kan maken met de tentoonstelling.
2020, een uniek jaar
In mijn bijdrage eind 2019 schreef ik “In 2020 gaan we “gewoon” verder met het bevorderen van milieubewustwording en duurzaamheid.” Nou daar is minder van gekomen dan we voor ogen hadden. Een virus zat ons dwars, en zorgde voor een bizar jaar.
Ik loop nu zo’n 40 jaar mee als vrijwillig bestuurder in allerlei organisaties, maar een jaar als 2020 is het meest vreemde jaar. Niet fysiek bijeen kunnen komen, evenementen moeten afzeggen, inkomsten derven, et cetera. Wie had dat gedacht begin 2020. Het is geen “gewoon” jaar geweest. Voor MAK Blokweer is contact met scholen voor lessen basiseducatie essentieel. Dat is grotendeels weggevallen, de prioriteit bij scholen lag, heel begrijpelijk ergens anders. Ook onze evenementen, zoals lentefeest, nacht van de nacht, de biomarkt zijn volledig gecanceld of digitaal geweest. Gelukkig konden via internet sommige activiteiten toch doorgang vinden. Ik ben daarom optimistisch over 2021, jazeker, al zullen sommige zaken anders worden. We zullen het virus overwinnen en teruggaan naar het oude “normaal”. Dan kunnen we verder met het duurzamer maken van onze aarde, en dat is hard nodig. MAK Blokweer zal zich daar zoals u van ons gewend bent, binnen West-Friesland met al onze middelen en menskracht voor inzetten. U kunt op ons rekenen. Kom langs en bezoek ons Natuurpark, onze boerderij of de nieuwe tentoonstellingsruimte. Samen maken we de wereld duurzamer. Het bestuur bedankt alle medewerkers, sponsoren, gemeente, vrienden, donateurs, en fondsen voor hun inzet en steun. Wij wensen allen een “gewoon”, gezond en groen 2021.
Namens het bestuur
Henk Verheij, voorzitter
Winterlouwtje
Het is een lief boompje; het winterlouwtje. Oktober is een mooie maand om weer eens goed naar alle soorten fruit te kijken in de adoptieboomgaard. Gewapend met een plattegrond waar de namen op staan van al die super ouderwetse fruitrassen is het voor mij elk jaar weer een bron van verbazing. Waar komen al die soorten toch vandaan?
Als je thuis op internet de eigenschappen van de fruitsoorten apart opzoekt, valt het op dat er zo veel stoofperen en stoofappels zijn. Het zijn soorten die in de kelder of in de schuur goed bewaarbaar zijn en die na korte of langere tijd koken pas eetbaar zijn. Ergens wel logisch omdat er vroeger geen koelcellen waren om handappels lang te bewaren. Je kan nu dankzij allerlei slimme bewaartechnieken, en niet te vergeten de import uit andere landen, het hele jaar door handappels kopen. Vroeger was er alleen het stooffruit uit de schuur.
Het winterlouwtje is een stoofpeertje. De boom die met zijn belagers op de foto staat, hangt vol met kleine winterlouwtjes. De naam wijst op de maand januari; de louwmaand. Volgens het alleswetende net is de peer dan pas goed te stoven.
Hoornse Schooldag van de Duurzaamheid bijna van start!
Spelenderwijs de wereld leuker, eerlijker en schoner maken. Dit jaar doen 9 enthousiaste basisscholen uit de gemeente Hoorn mee aan de Schooldag van de duurzaamheid. Leerlingen uit groep 5 t/m 8 gaan aan de slag met leuke activiteiten op het gebied van duurzaamheid. Wethouder Samir Bashara geeft op 23 oktober het startsein met een voorproef van de activiteiten die de kinderen vanaf 26 oktober tot en met 30 oktober kunnen verwachten. De Hoornse Schooldag van de duurzaamheid is een gezamenlijk initiatief van MAK Blokweer, stichting Schooldag van de Duurzaamheid en Gemeente Hoorn.
Kick-off Digitaal
Op vrijdagochtend 23 oktober is de officiële kick-off van alweer de 3e editie van de Hoornse Schooldag van de duurzaamheid. "Het is elk jaar zo’n groot succes waarbij kinderen met veel enthousiasme aan leuke activiteiten werken die in het teken staan van de 7 wereldwensen. Gelukkig kunnen we dit jaar ook weer mee doen. Uiteraard met een aangepast programma vanwege corona maar wederom vol met groene en leerzame activiteiten", aldus Wethouder Samir Bashara. De wethouder geeft via een videobooschap het startsein voor alle scholen. Dit wordt gevolgd door een openingsfilm met Reinier van de Berg en een 'Schoolplein Safari Challenge'. Een leuke activiteit op eigen schoolplein, hoe zij het groener en leuker kunnen maken.
Schooldag/-week van de Duurzaamheid
Vanaf maandag 26 oktober tot en met vrijdag 30 oktober starten de leerlingen met leerzame workshops. Anders dan voorgaande jaren worden de activiteiten over een hele week verspreid. Zo kunnen we veilige voorzorgmaatregelen treffen volgens de richtlijnen van de basisscholen. De exacte invulling wordt per school afgestemd zodat iedereen zo goed en veilig mogelijk aan de slag kan gaan.
De activiteiten staan in het teken van de 7 junior global goals die vertaald zijn naar 7 wereldwensen. De kinderen gaan samen aan de slag en dragen hun een steentje bij om de wereldwensen in vervulling te laten gaan.
Ben je benieuwd welke basisscholen mee doen, wat het programma is of wil je meer weten over de 7 Junior Global Goals?
Alle informatie lees je op www.schooldagvandeduurzaamheid.nl en op www.hoorn.schooldagvandeduurzaamheid.nl!
Rode amaranth
Er staat nog verrassend veel te bloeien in de kloostertuin. Asters geven nu de meeste kleur. Een ideale najaarsplant die overal bovenuit in het oog springt. De scharlaken aster (de favoriet van de tuinbeheerder!) blijft stram in de houding maar de violette is wat slapper en waaiert alle kanten uit. Net zoals de witte najaarsmargriet. De herfsttijloos doet het dit jaar beter dan ooit en wat staan de cosmea’s nog lang te bloeien.
Veel planten zijn aan een tweede jeugd begonnen en bloeien alsof het voorjaar is. De plant die het langst bloeit is de amaranth. Zo rood van bloem en blad zijn weinig andere planten. Er staan er ook een paar in de moestuin. Daar horen ze eigenlijk ook thuis, want je kan het jonge blad van de gewone groene amaranth goed eten.
Vorig jaar hadden we de variëteit met hangende staarten in de kloostertuin; de kattenstaart-amaranth. Het blijft altijd een apart gezicht zo’n bloem naar de grond te zien groeien. De opgaande soort die er nu staat is minstens even mooi. Op voedzame grond worden ze rap een meter hoog. Als het goed is, zaaien ze zich zelf uit. Niet alleen mooi dus maar nog makkelijk ook.
Een duurzame toekomst
We moeten met z'n allen van het gas af, en meer energie opwekken met windmolens en zonneweides. De komende weken stellen gemeentes en provincies een concept op voor de Regionale Energie Strategieën, maar is er voldoende draagvlak? Ruimte wordt er gezocht, waar windmolens en zonneparken kunnen komen. Maar mag dit ook ruimte zijn op minder dan 600 meter van woningen, of in natuurgebieden? Dat is de vraag. Duurzaamheid, daar moeten we absoluut ja op zeggen, maar niet ten koste van de kwaliteit van leven van mens, dier of plant; het gaat om de toekomst van de aarde.
De energieregio's gaan de komende weken een concept Regionale Energie Strategie (RES) vaststellen. Hierin staan plannen voor hoe de energietransitie te realiseren. De energietransitie houdt bijvoorbeeld in: geen fossiele brandstoffen meer, zuiniger met energie zijn (van het gas af), en alternatieve energiebronnen (zonne- en windenergie, waterstof of aardwarmte, geen biogas!). In de RES zal dus onder andere gezocht moeten worden naar locaties voor windmolenparken en zonneweides. Hopelijk gaan de plannen zich niet beperken tot het aanwijzen of uitsluiten van gebieden, maar wordt er ook draagvlak gezocht bij natuurorganisaties, bedrijfsleven en bewoners. Dat ontbreekt nu nog grotendeels, maar voldoende draagvlak is essentieel, anders komt er niets terecht van de energietransitie.
Duidelijk zal zijn dat wat ons betreft windmolens en zonneparken ongewenst zijn in natuurgebieden. Natuur, landschap en biodiversiteit staan in ons land al onder druk. Een rapport van de Verenigde Naties stelt dat landen geen van de doelstellingen zullen halen die ze zichzelf 10 jaar geleden hebben gesteld om natuur te behouden en soortenrijkdom te redden. Denk in ons land bijvoorbeeld aan de plannen voor woningbouw in het Groene Hart.
Gelukkig gaat de Rijksoverheid zich ook weer bemoeien met de landelijke inrichting. Ze gaan een Nationale Omgevingsvisie opstellen om sturing te geven aan de inrichting van ons land. Dat is hoognodig, want er is sprake van verrommeling, gemeentes beconcurreren elkaar bijvoorbeeld met bedrijventerreinen. Goed dus dat er landelijke sturing komt, maar landelijke bemoeienis kan ook verkeerd uitpakken. De klimaatopgave en energietransitie hebben immers ook economische impact, en het risico bestaat dus dat zoals zo vaak de economie prioriteit krijgt boven natuur en landschap.
Groene energie moet, maar niet ten koste van woongenot of natuur en landschap. Er is een brede visie nodig voor een toekomst waarin gewenste ontwikkelingen in samenhang worden bekeken. Waar willen we woningbouw, waar zonneparken en windmolens, waar bedrijventerreinen? Keuzes maken, maar wel samen. Misschien iets voor een burgerparlement zoals onlangs in Frankrijk is opgestart? Hoe dan ook, een brede visie is wenselijk en hopelijk leidt die tot een duurzame toekomst en kan die rekenen op draagvlak onder bewoners, bedrijfsleven en natuurorganisaties. De huidige aanpak met de Regionale Energie Strategie geeft daar nog weinig garanties voor.
We moeten niet willen dat volgens een rapport van de Verenigde Naties miljoenen soorten dieren, planten, vogels en vissen met uitsterven worden bedreigd, omdat driekwart van het land op aarde ernstig is aangetast door activiteiten van de mens. De impact van de mens is de afgelopen 50 jaar catastrofaal geweest voor de natuur. Dus geen windmolens en zonnepanelen in natuurgebieden!
Namens het bestuur
Henk Verheij, voorzitter
MAKS' Biomarkt weer van start
MAKS' Biomarkt is een kleinschalige, maandelijkse (streek)markt met biologische en duurzame producten van lokale ondernemers. Na een tijdelijke stop in verband met de landelijke coronamaatregelen begint de eerste markt van he nieuwe seizoen plaats op zondag 27 september, van 10:00 tot 16:00. De organisatie en verkopers kijken vol enthousiasme uit naar wat een gezellige marktdag belooft te worden.
Alle vaste kraamhouders zijn weer van de partij en staan klaar om het winkelend publiek te voorzien van verantwoorde alternatieven voor de vaste boodschappen. Bakkerij Raat is aanwezig met heerlijke 'oer' broden en broodjes, geheel vrij van onnodige toevoegingen. Rico's Biokazen presenteert een uitgebreid assortiment van de lekkerste en verrassendste biologische kazen. De kraam van Grutterswinkel de Glazen Pot doet denken aan een ouderwetse kruidenier, met kruiden, specerijen, bakpakketten en zo meer. Cantos Import staat voor mooie, ecologische olijfolie en balsamico-azijn van het Spaanse platteland. Bij Life Energy vind je alles voor een gezonde energiehuishouding, van thee tot magnesium. De invulling van de overige kramen wordt in de aanloop naar de markt bekend gemaakt via de Facebookpagina van MAKS' Biomarkt.
Op de marktdag is er bij MAK Blokweer van 14:00 tot 15:30 een lezing en excursie in het teken van de libelle. De activiteit is geschikt voor iedereen vanaf ca. 6 jaar.
MAKS' Biomarkt vindt van maart t/m november plaats op de laatste zondag van de maand, van 10:00 tot 16:00. Tijdens de markt zijn het natuurpark en het terras van het MAK Café geopend. De binnenruimtes (inclusief toiletten) blijven vooralsnog gesloten. Toegang is gratis. Honden zijn niet toegestaan. Voor meer informatie: 0229 266344 of info@mak-blokweer.nl.
Beemdkroon
Als je tabaksrook in de bloem van de beemdkroon blaast, verandert het lilablauw in groen. Lijkt me leuk om eens te doen in een tuin voordat de trotse tuineigenaar zijn verzameling beemdkronen wil showen. Je gelooft je ogen niet. In de kloostertuin wordt niet gerookt. Wel een reden om eens een saffie op te steken om te kijken of het waar is en hoe snel de verkleuring tot stand komt.
Voorlopig zijn we blij met de massa’s blauwe bloemen die samen met klokjes en cichorei een hele hoek van de kloostertuin blauw kleuren. Het is ook een hoekje waar we niet veel werk aan hebben. Het is een vaste plant en houdt de bodem aardig bedekt. Beemdkroon als weilandplant kan niet tegen bemesting met kunstmest en is daardoor verdreven naar zandige dijken en bermen.
En naar de kloostertuin dus.
Onze toekomst na corona
Half maart ging Nederland in de corona-lockdown. Ook het MAK sloot de deuren, alleen Natuurpark Blokweer bleef toegankelijk. Geen educatieve lessen meer op de basisscholen. Heel onwerkelijk, surrealistisch, en nooit eerder vertoond. Maar we zijn weer open, na ruim 3 maanden. En één ding is zeker: onze samenleving is kwetsbaar gebleken. We zullen daarom moeten nadenken over een toekomst die meer in balans is, denk aan voedselproductie, klimaat, vervuiling, en zo verder.
Het COVID-19 virus heeft de wereld met de neus op de feiten gedrukt. Onze samenleving blijkt uiterst kwetsbaar. Een virus was in staat ons zijn wil op te leggen. Gedurende ongeveer 3 maanden kende ons land een groot aantal beperkingen wat betreft ons sociale en economische leven. En niet alleen ons land, maar vele andere landen overal in de wereld. Een ongekende situatie, surrealistisch. We kwamen er achter dat beroepen in de zorg en het vervoer niet alleen onmisbaar maar cruciaal zijn. Meestal ondergewaardeerde beroepen trouwens. Eigenlijk wisten we dat natuurlijk allang, alleen we handelden er niet naar. Langzaam gaan we weer naar een normale situatie, tenminste in Nederland. Elders heerst het virus nog, vooral in Zuid-Amerika en Afrika. Het virus is ook niet weg. Voorlopig hebben we een anderhalve meter samenleving. Hoe lang dat gaat duren, niemand die het weet.
Kijkend naar de toekomst zal er iets moeten gebeuren. We weten immers allang dat onze aarde kwetsbaar is. Denk aan de vervuiling van de oceanen, de opwarming door de klimaatverandering, de weinig efficiënte voedselproductie, de uitputting van onze grondstoffen, en zo zijn er meer voorbeelden. Niets nieuws, en nu dan dat virus. We kunnen zo niet doorgaan. Nu is er een kans om de samenleving duurzamer en minder kwetsbaar te maken. Laten we stoppen met steeds maar weer inzetten op economische groei, laten we stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen, laten we minder vliegen, laten we versneld vergroenen.
Onze toekomst kunnen we nu anders invullen: minder consumptie, meer welzijn. Een betere balans tussen werk en vrije tijd. Werk ja, maar ook voldoende vrije tijd om even bij te komen van dat werk. Tijd voor een pauze voor sociale contacten, of genieten van kunst, cultuur of natuur. Een pauze kunnen nemen, anders gezegd: je verpozen. Aan dat laatste kan ook het MAK bijdragen. Ons centrum is niet alleen belangrijk voor natuur- en educatielessen voor scholieren, maar ook voor de natuurbeleving en de speelmogelijkheden in ons Natuurpark Blokweer. We leveren daarmee een bijdrage aan het welzijn van de inwoners van Hoorn en West-Friesland. Ook in een anderhalve meter samenleving, die dus het liefst duurzaam is en minder gericht op consumptie. Laten we die kans grijpen.
Namens het bestuur
Henk Verheij, voorzitter
